Παρασκευή 31 Δεκεμβρίου 2010

ΕΦΥΓΕ Η ΑΡΕΤΗ

Στις 28 Δεκεμβρίου 2010, στην Ατσική της Λήμνου, πέθανε στο σπίτι της η Αρετή Κ. Τραγάρα. Ήταν 88 ετών. Μέχρι τέλους διατηρούσε το οξύ της πνεύμα. Τα κύρια χαρακτηριστικά της ήταν η καλοκαρδία της, η γαλαντομία της και το αστείρευτο χιούμορ. Ήταν η μάνα μου.

Κώστας και Αρετή Τραγάρα, στα νιάτα τους.

Αρετή

Στη μάνα μου Αρετή

Τι πάλι παραμύθια
πως δήθεν απ’την ετήσια βροχή λεοντιδών
κι απ’την αστρόσκονη
από την πύρινη ουρά των κομητών
πως έπεσε
κι από ιπτάμενα φλόγινα περιβόλια
πλάσμα επουρανίων.
Και πώς να εξηγήσεις
το καθεμέρας άκουσμα
των πρωινών κυμάτων;
Μήπως δραπέτης της φωταύγειας
κρυστάλλινων γιγάντων
με κόκκινες παντιέρες
που καθρεφτίζονται, νείρονται, καμαρώνουν
τρεμουλιαστές σκιές
σε κάτασπρες παλλίρροιες
και άπιαστους και άγνωστους θεούς
σε δέρμα λουλουδένιο
σε ηλιοτρόπιο και σε θαλασσινό αφρό;
Λάγνα αστροκοπιά
σα στρίβει στη γωνία
κι ο άνεμος αλλάζει
κι ανοίγoυν τα σκοτάδια
και φέγγουν τα ερμικά
και σταματούν οι πονεμένες προσευχές
με ήλιο λαύρο χορευτή
σε αφρικάνικους ρυθμούς;
Μήπως των αμαζόνων αρχηγός
θεά σε άσπρα αλόγατα
μια θάλασσα και μια φωτιά
ομίχλης γαία μάνα
όπου ανθίζουν μουσικές
και λάμπουν χιόνια άνθια
και έρωτας του δειλινού;
Μα ναι την εγνωρίσατε.
Αυτή είναι η Αρετούλα.

Σάββατο 18 Δεκεμβρίου 2010

ΖΗΤΙΑΝΟΙ ΤΩΝ ΤΡΙΟΔΩΝ



Μικροί και ολίγοι οι επιφανείς στρατηγοί
στα ζωηρά χρώματα
χάρτινων ερυμνών
οι βακχικές κραυγές αλλοτινών καλόμοιρων
κόπηκαν μετά τη μέλαινα βροχή
και τώρα ζητιάνοι των τριόδων
ορκίζονται πως δεν ακούμπησαν
το άλσος της Δήμητρας
ψηλαφητά στο έρεβος του Εριχθόνιου
αναζητώντας στο κόκκινο ποτάμι
δύο σταγόνες από το αίμα της Γοργούς
για να κρατήσουν τη θανατηφόρο.

Σ. Τραγάρας: "Ακολουθεί δεξίωσις"

Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010

Φαγιά και μαγειρέματα (Μέρος δεύτερο)

ΕΥΘΥΜΟΓΡΑΦΗΜΑ



Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

Φαγιά και μαγειρέματα (Μέρος δεύτερο)


Συνεχίζουμε με τις ιδέες για λημνιακές γεύσεις και λημνιακά εδέσματα, με σκοπό την οικονομική άνθηση της Λήμνου, αλλά και της εθνικής μας οικονομίας γενικότερα. Επειδή όμως τώρα πια, όλοι στην Ελλάδα μαγειρεύουν, τα εδέσματα πρέπει να έχουν μια πρωτοτυπία, να φέρνουν κάτι το καινούργιο. Το πτι στιφάδο και τσούτσλο καπαμά, είναι βέβαια κλασική γεύση, όταν όμως συνοδεύεται από μια διαφημιστική καμπάνια, στην οποία θα προβάλλονται οι διαφορές και οι ιδιαίτερες γευστικές αποχρώσεις ανά χωριό, τότε γίνεται πιο ελκυστική. Π.χ. «Το πτι που ψάχνω γω να δγιω / α ψάξω στα χωριά να βρω. / Απή την Πλάκα πλακερό / κι απ’ τη Σκαντάλ’ σκαντάλ’κο / Ζβέρδγια Σαρδές εν αορνό / και το Κορνιώτκο μοιαζ μ’ ορνό. / Απή τν Ατσκή μυρίζ σα σταρ / και στο Πορπούλ τυρένιο / Κούταλ’ κι Μούδρο έναι αρμυρέλ’ / κι στο Γκοντγιά μπουζένιο. / Απ’ το Καρπάσ’ εν τουρλωτό / το Καστερνό αφράτο / Θάνος, Πλατύ, Καλλιόπ, αυγό / καθέρσε το και φάτο». Βέβαια το πτι εκτός από στιφάδο θα μπορούσε να προσφερθεί με την κατάλληλη επεξεργασία και ως γλυκό. «Το πταρούδισ’ το πταρδέλ’ / έναι πιο γυλ’κό π’ το μελ’ / κι όντας θμων’ κι όντας τσουχλίζ / κόμα πιο πολύ γυλ’κίζ». Και μια που μιλάμε για μέλι, υπάρχει και συνδυασμός διαφόρων «γεύσεων» που τα περιλαμβάνει όλα αυτά, όπως μας λέει η λαϊκή λημνιακή σοφία διά του ακολούθου άσματος. «Καφεδέλ’ στο τσεζβεδέλ’ / παραφτέρωσ’ με το μελ’ / ένα τζέγαρο βαρβάτο / και το πτούδισ’ μες στο πιάτο». Υπάρχει και η ποικιλία «πτι κυδωνόπαστο». «Τς Αγγελ’κώς το αγγελ’κό / σα γκ’δωνόπαστο γυλ’κό / σα μελών’ και κιν’κατίζ / τη γκεφάλα τη γκδουνίζ». Το πτι μπορεί να διατίθεται και σε άλλες γεύσεις, όπως π.χ. ο σαμσάς. «Στν αγκελ’σά παγαίν’ς τη σκολ’ / και βαστάς το παρασόλ’ / σουσουμιάγ’ς με παραστόλ’ / το πταρδέλισ’ το τριζάτο / σα σαμσάς εν μες στο πιάτο». Τα μπαχαρικά όπως το κύμινο είναι δυνατόν να κάνουν πολύ γευστικό το αποτέλεσμα. «Αρέζ πολύ ο κύμναρος / που βάζνε στο γκολ’βόζμο / φους στλιζ όπως κι ο πούταρος / να τον ορφάς ολόζμο». Όμως εκτός από γλυκό το πτι μπορεί να μετατραπεί το ίδιο και σε ζαχαροπλάστης. «Άδγειο ήνταν το πουτί / κι έκαμνε γλυκό τς ορνοί».
Πέραν βέβαια της γευστικής πανδαισίας πρέπει να τονίζεται και η θρεπτική σημασία του για τον οργανισμό. «Κολιό να τρως τον Αύγουστο / και πτι ούλο το χρόνο / μη μπαθς αβιταμίνωσ’ / κι εχ’ς κανένα πόνο». Όπως λέει και η παροιμία, τρώγοντας έρχεται η όρεξη, και βαθμηδόν οι νέες γεύσεις θα αντικαταστήσουν τις παλιές. «Το κοματούδ γίν’κε κομάτ / και το κομάτ κομάτα / καλύτερό ’ναι ένα πτουδ / από τυρί, ντομάτα». Ο εκσυγχρονισμός απαιτεί βεβαίως και υπηρεσίες ντελίβερι, ώστε να αποστέλλονται τα δέματα με τα φαγητά αμέσως και με μπιλιετάκι μέσα. «Μέσα σε δέμα σ’ έστειλα / δώρο μες απ’ τη ψχη μ’ / τα δυο τα βζούδια μ’ καπαμά / και λιόπαστο το πτι μ’». Και μετά με μαθηματική ακρίβεια έρχεται η οικονομική άνθηση. «Αχελώνα στο μπαγίρ / πιασ’ το πτισ’ να δγεις χαγίρ».
Αγαπητοί αναγνώστες κατά πως βλέπω, μάλλον θα συνεχίσουμε και στο επόμενο τη γευστική θεματολογία. Εν τω μεταξύ πταροευτυχείτε και μην πουτολαχταράτε.

Τρίτη 14 Δεκεμβρίου 2010

Νιότη



Ναι, χαμογέλα το γελάκι σου
χέρι στη μέση
και τα σοσόνια σταυρωτά.
Ζώντες και τεθνεώτες
γιατί να λογαριάσεις
ψιθύρους χαιρετίσματα
σου στέλνει η σελήνη
άκου τους θρόες των νεφών.
Τα μυστικά του χρόνου
αργούν κι αργούν
να γίνουν πρόεδροι δικαστηρίων.

Σ. Τραγάρας: "Από τη Λήμνο θερμαστής στο θωρηκτό Αβέρωφ".

Κυριακή 12 Δεκεμβρίου 2010

Τα δώρα των μάγων



Τα δώρα των μάγων περίμενε
μαλάκα ε μαλάκα
τα δώρα των μάγων
και τους καλικαντζάρους
καλικάντζαρε
ανέβα στα φωτισμένα δέντρα
χάιδεψε το χριστουγεννιάτικο αρκουδάκι
χαιρέτισε στρατιωτικά
τα πέτρινα πρόσωπα
κάνε το σταυρό σου
στα πεταχτά μαντολίνο
να τα πούμε
να τα πείτε
στη δημοκρατία των όρχεων
κοιμήσου χαμογελαστός
ανυποψίαστος
μαλάκα ε μαλάκα
αρχιμαλάκα.

Σ. Τραγάρας: "Ακολουθεί δεξίωσις".

Σάββατο 11 Δεκεμβρίου 2010

Τα βήματα



Άκουσα πάλι τα βήματα
της σιδηράς κορύνης.
Ποιος τυλιγαδοπόδαρος Περιφήτης
να περνά
ποιος Χάροντας μπαντέτσος του Φλεβάρη.
Άκουσα πάλι τα βήματα
και πάλι δεν φοβήθηκα
τι ειν’ τα παράθυρα κλειστά από καιρό
και γω το ξάγι μου το έχω πληρωμένο.

Σ. Τραγάρας: "Από τη Λήμνο θερμαστής στο θωρηκτό Αβέρωφ"

Παρασκευή 10 Δεκεμβρίου 2010

ΠΟΙΟΣ ΘΥΜΑΤΑΙ ΤΟΝ ΜΠΟΜΠΙ ΣΑΝΤΣ;



Σήμερα στο νοσοκομείο, στην ιατρική επίσκεψη, με αφορμή την προβληματική σίτιση κάποιου ασθενή, ανέφερα το όνομα του Μπόμπι Σαντς. Στην ερώτηση κάποιου νέου γιατρού, ποιος είναι αυτός...ο Μπόμπι Σαντς και βλέποντας τα χάσκοντα στόματα των υπολοίπων, ρώτησα αν κάποιος τον...ήξερε. Μου προξένησε τεράστια έκπληξη το γεγονός, ότι κανείς γιατρός, καμιά νοσηλεύτρια, ούτε η προϊσταμένη, αλλά και κανείς ασθενής, δεν γνώριζε αυτό το όνομα. Σε λίγο μια ομάδα εργαζομένων ενός πασίγνωστου ελληνικού αριστερού κόμματος επισκεπτόταν τους θαλάμους μοιράζοντας προκηρύξεις για τα νέα μέτρα της κυβέρνησης, που αφορούν το λεγόμενο ολοήμερο νοσοκομείο, κλπ. Τους ρώτησα κι αυτούς για τον Μπόμπι Σαντς και βέβαια κι αυτοί δεν τον είχαν ακουστά. Δεν κάνω τον πολύξερο. Άπειρες φορές πιάνω τον εαυτό μου να μην γνωρίζει πρόσωπα και πράγματα, που λογικά θα έπρεπε να γνωρίζω. Όμως ομολογώ ότι η σημερινή εμπειρία ήταν μια ψυχρολουσία. Το αφήνω χωρίς σχόλια.
Παρακάτω παραθέτω μερικά στοιχεία για τον Μπόμπι Σαντς που σταχυολόγησα από το διαδίκτυο. Μερικά μόνο, μην πάθουμε και…υπερκόπωση.

ΙΡΛΑΝΔΙΑ: 29 ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΡΓΙΑ ΠΕΙΝΑΣ
ΤΩΝ ΜΑΧΗΤΩΝ ΤΟΥ IRA
Φέτος συμπληρώνονται 29 χρόνια από τότε που 10 Ιρλανδοί μαχητές του IRA πέθαναν το 1981, στην «Ιρλανδική Απεργία Πείνας», μια εκστρατεία που ξεκίνησε για να ανακτήσουν τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα οι πολιτικοί κρατούμενοι, που βρίσκονταν στις φυλακές της Βρετανικής κυβέρνησης.
Η απεργία πείνας οδήγησε στον τερματισμό τής πολιτικής της Βρετανικής κυβέρνησης, που είχε κατατάξει τους Ιρλανδούς μαχητές στη Βόρεια Ιρλανδία ως ειδική κατηγορία χωρίς δικαιώματα.
Tο ειδικό καθεστώς κράτησης των Ιρλανδών πολιτικών κρατουμένων είχε ως στόχο να κάμψει την πειθαρχία και την οργάνωσή τους ως πολιτικών κρατουμένων. Ήταν μέρος της συνεχιζόμενης στρατηγικής ποινικοποίησης της αντίστασης στη Βρετανική κατοχή.
Ως απάντηση σ’ αυτή την κατάσταση οι κρατούμενοι του Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (ΙRΑ) και του Ιρλανδικού Εθνικού Απελευθερωτικού Στρατού (INLA) ξεκίνησαν τη «διαμαρτυρία της κουβέρτας», όπου οι κρατούμενοι αρνούνταν να φορούν τις στολές της φυλακής και είτε περπάταγαν γυμνοί ή έφτιαχναν ρούχα από τις κουβέρτες τους.
Οι διαμαρτυρίες αυτές είχαν ως στόχο την εξασφάλιση «Πέντε Αιτημάτων».
-το δικαίωμα να μη φορούν τις στολές της φυλακής
-το δικαίωμα να μην εργάζονται για τη φυλακή
-το δικαίωμα της ελεύθερης συναναστροφής τους με άλλους κρατούμενους
-το δικαίωμα να οργανώνουν τις δικές τους εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες
-το δικαίωμα σε μια επίσκεψη, ένα γράμμα και ένα πακέτο ανά εβδομάδα.
Τον Οκτώβριο του 1980 ξεκίνησε η πρώτη απεργία πείνας. Σ’ αυτήν συμμετείχαν άντρες και γυναίκες από τρεις διαφορετικές φυλακές. Μετά από δυο μήνες και μ’ ένα κρατούμενο πολύ κοντά στο θάνατο, η Βρετανική κυβέρνηση φάνηκε να αποδέχεται το αίτημα των κρατουμένων να φορούν τα δικά τους ρούχα. Η απεργία σταμάτησε τον Δεκέμβριο, προτού πεθάνει κανένας.
Μετά από μερικές βδομάδες, έγινε ξεκάθαρο ότι η Βρετανική κυβέρνηση δεν είχε καμιά πρόθεση να ικανοποιήσει τα αιτήματα των κρατουμένων και απλά τους εξαπάτησε για να σταματήσουν την απεργία πείνας. Στις 1 Μάρτη του 1981, ξεκίνησε μια νέα απεργία πείνας.
Ο Μπόμπι Σαντς, ένας από τους ηγέτες του ΙΡΑ, ήταν ο πρώτος που αρνήθηκε να παίρνει τροφή. Οι απεργοί πείνας ήξεραν ότι κατά πάσα πιθανότητα θα πεθάνουν καθώς η Θάτσερ, πρωθυπουργός τότε της Βρετανίας, είχε δημόσια απορρίψει κάθε συμβιβασμό.
Ο Mπόμπι Σαντς είχε δηλώσει: «Δεν θα με σπάσουν καθώς η επιθυμία για ελευθερία και για την ελευθερία του Ιρλανδικού λαού βρίσκεται στην καρδιά μου. Θα φθάσει η μέρα όπου όλος ο λαός της Ιρλανδίας θα έχει την επιθυμία για ελευθερία. Τότε θα αλλάξουν τα πράγματα».
Ο Σαντς ήταν ένας μεγάλος αγωνιστής και πήγε φυλακή για πρώτη φορά στα 17 του για τις δραστηριότητες του στον ΙRΑ. Το υπόλοιπο της ζωής του, πέρα από μια σύντομη περίοδο έξι μηνών, το πέρασε στις φυλακές όπου διάβασε πολύ, ιδιαίτερα τα κείμενα του Τσε Γκεβάρα. Λίγο πριν την έναρξη της απεργίας πέθανε ένας ανεξάρτητος Ιρλανδός βουλευτής. Ο Σαντς ήταν υποψήφιος για τη θέση του μακαρίτη βουλευτή και εκλέχτηκε τελικά στις 9 Απριλίου του 1981 κερδίζοντας με 30.492 ψήφους τον φιλοβρετανό υποψήφιο Γουέστ. Μετά από τρεις βδομάδες, στις 5 Μαΐου του 1981 και ύστερα από 66 μέρες απεργίας πείνας, ο Σαντς πεθαίνει στο νοσοκομείο της φυλακής. Ήταν 27 χρόνων. Η ανακοίνωση του θανάτου του προκαλεί την οργή των Ιρλανδών και ταραχές στους δρόμους της Βόρειας Ιρλανδίας.
Στην κηδεία το φέρετρο του Σαντς το ακολουθούν 100.000 άνθρωποι. Μια γκάιντα στην κεφαλή της νεκρώσιμης πορείας έπαιζε ένα τραγούδι που έγινε δημοφιλές από τους υποστηρικτές των απεργών πείνας:
«Δεν θα φορώ του κατάδικου τη στολή,
πειθήνια δεν θα υπηρετήσω την ποινή μου,
και ας αποκαλεί η Βρετανία τον αγώνα της Ιρλανδίας
800 έτη εγκλήματος». Το καλοκαίρι πέθαναν ακόμα 9 απεργοί πείνας. Τα ονόματα τους ήταν: Francis Hughes, Patsy O’Hara, Raymond McCreesh, Joe McDonnell, Martin Hurson, Kevin Lynch, Kieran Doherty, Thomas McElwee και Michael Devine.
Στα τέλη του καλοκαιριού η απεργία πείνας άρχισε να σπάει καθώς ο Καθολικός κλήρος πέτυχε να πείσει τις οικογένειες των κρατουμένων που είχαν χάσει τις αισθήσεις τους να τους ταΐσουν ενδοφλεβίως. Αφού συνέβη αυτό μ' έναν αριθμό κρατουμένων, ο ΙRΑ και ο INLA σταμάτησαν την απεργία μετά από 217 μέρες, στις 3 Οκτώβρη του 1981. Στη συνέχεια, η Βρετανική κυβέρνηση ικανοποίησε τα αιτήματα των απεργών πείνας, «σιωπηλά» και χωρίς ποτέ όμως να τους θεωρήσει πολιτικούς κρατούμενους. Η απεργία πείνας οδήγησε σε μια αναζωογόνηση της αντίστασης κατά της Βρετανικής κατοχής και της δραστηριότητας του ΙRΑ, που οδήγησε σε πολλές νέες στρατολογήσεις. Η δραστηριότητα του Σαντς για το κοινοβούλιο, ως υποψήφιος και απεργός πείνας ταυτόχρονα ενέπνευσε την στρατηγική της «ένοπλης πάλης και των εκλογών», όπου το Σιν Φέϊν συμμετείχε στις εκλογές σ’ όλη την Ιρλανδία ενώ ο ΙΡΑ συνέχιζε την ένοπλη αντίσταση κατά του Βρετανικού στρατού και των δεξιών παραστρατιωτικών δυνάμεων.
Ο θάνατος των δέκα μαρτύρων πείνας, προκάλεσε την αηδία και την αποστροφή για το Βρετανικό ιμπεριαλισμό σε ολόκληρο τον κόσμο. Επίσης κινήματα αντίστασης ανά τον κόσμο εμπνεύστηκαν από την πάλη τους.
Στο νησί Robben, ο Μαντέλα με μια ομάδα κρατούμενων ξεκίνησε απεργία πείνας, που ήταν εμπνευσμένη από τον Μπόμπι Σαντς και τους συντρόφους του. Μεταξύ των άλλων αιτημάτων, απαίτησαν τα μικρά παιδιά τους να τους επισκεφτούν. Μετά από έξι μέρες ο Μαντέλα πέτυχε μια συμφωνία με τις αρχές της φυλακής.
Τον Ιούνιο του 1981, μια ομάδα Παλαιστινίων κρατουμένων στη φυλακή Nafha έστειλε ένα γράμμα στις οικογένειες των απεργών πείνας που ανέφερε: «Εμείς, επαναστάτες του Παλαιστινιακού λαού, σας γράφουμε αυτό το γράμμα από την έρημο της φυλακής Nafha. Σας χαιρετίζουμε και είμαστε αλληλέγγυοι μ’ εσάς στη σύγκρουσή σας με την καταπιεστική, τρομοκρατική κυριαρχία που επιβλήθηκε στον Ιρλανδικό λαό από τη Βρετανική ελίτ…»
Επίσης στο Ιράν, η κυβέρνηση τότε είχε αλλάξει το όνομα του δρόμου μπροστά στη Βρετανική Πρεσβεία και από οδός Ουΐνστον Τσόρτσιλ μετονομάστηκε σε Μπόμπι Σαντς. Η πρεσβεία τελικά άλλαξε την πόρτα της, ώστε να μην βρίσκεται στο δρόμο που φέρει το όνομα ενός «τρομοκράτη».

Ο αγώνας των Ιρλανδών μαχητών και μαρτύρων, είναι σήμερα περισσότερο από ποτέ αξιοπρόσεκτος, μετά και το γολγοθά που ανεβαίνει η Ιρλανδία με την οικονομική κατάρρευση και τις δυσκολίες του πολυβασανισμένου ιρλανδικού λαού, που σε πολλά μοιάζει με τον ελληνικό λαό.

Πέμπτη 9 Δεκεμβρίου 2010

Φόβος κανείς

Φόβος κανείς



Το τροχισμένο σου κοντάρι
κρύψε στον καλαμιώνα
μολυβδομάντεις γέμισαν τον τόπο
μα πάλι θ’ αστοχήσουν οι χρησμοί τους
το πέρασμα είν’ από δω
στις αυλακιές των μπαμπακιών
έραδε οι φύλακες ιερείς της Πελασγίδος
λατόμοι σκαφτιάδες θεριστές
ικτήρες αξυπόλυτοι
δεξίπυροι ακαείς Λημνιοί μουτζούρηδες
φύτρες του Ηφαίστου
τον καλαμιώνα εγώ τον φύτεψα
ριζάρι στην πλημμύρα
μου λέει τα μυστικά του και του λέω
τα μύχια πετράδια τα ζυγιασμένα στο βεζνέ
μάταια όσα κοντάρια και να κρύψεις
αφέντη σκοτεινέ
αφέντη τριτοξάδερφε
εδώ είν’ δικός μας τόπος
τις τρομερές Φορκίδες τις νικήσαμε
στον πόντο προ πολλού.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ: "Από τη Λήμνο θερμαστής στο θωρηκτό Αβέρωφ"

Τετάρτη 8 Δεκεμβρίου 2010

ΤΑΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ

ΤΑΓΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΡΚΟΥΔΑ



Τώρα στα μαύρα ρούχα
κρύα φλόγα σε φηκάρι
καλαμπόκι Σεπτεμβριανό
μον’ να θεοπροπώ κι ας μη μ’ ακούνε
εδά είμαι γέρος
δόξα σοι ο θεός
νόθα αδέρφια του Τάλω
πήρατε μόνε τη σιδεριά
και την οξείδωση
ν’ αφήνετε τις πόρτες ανοιχτές
για να στεργιώνει ο τοίχος
πορέψτε τουλάχιστον
ταγή για την αρκούδα
μεράδι της
σα σας πατήσει στα νεφρά
να γιάνετε.

Σημειώσεις:
Φηκάρι. Θηκάρι, περίβλημα.
Θεοπροπώ. Προφητεύω.
Εδά. Τώρα (Κρητικό).
Τάλως. Χάλκινος ήρωας της Κρητικής μυθολογίας, «πρόγονος» των σημερινών ρομπότ. Ήταν άτρωτος από πολλά, όπως φωτιά, κλπ, αλλά τρωτός ως μεταλλικός, από την υγρασία και τη σκουριά.
Αφήνετε τις πόρτες ανοιχτές για να στεργιώνει ο τοίχος. Να είστε φιλόξενοι για να είστε ευλογημένοι. Άλλη σημασία: Ανοιχτή πόρτα, λιγότερη υγρασία, στερεότεροι τοίχοι, στερεότεροι άνθρωποι, αφού ως παιδιά του Τάλω δεν ευνοούνται από την υγρασία.
Ταγή για την αρκούδα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια ακόμα υπήρχε η δοξασία ότι αν κάποιος πονούσε στη μέση και τον πατούσε εκεί μια αρκούδα, αυτός θα γινόταν καλά. Οι παλιοί θα θυμούνται τους ξεσταφνισμένους να ξαπλώνουν μπρούμυτα και ο αρκουδιάρης να βάζει την αρκούδα να τους πατήσει. Ταγή για την αρκούδα, ήταν ένα εύσχημο αίτημα του αρκουδιάρη για αμοιβή. Εδώ μάλλον είναι μια προτροπή για ανάληψη ευθυνών.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ: "Απ' τη σπηλιά του Φιλοκτήτη".

Δευτέρα 6 Δεκεμβρίου 2010

ΣΑΤΟΥΡΝΙΑ

ΣΑΤΟΥΡΝΙΑ



Τα τέσσερα μάτια της Σατούρνια
σε βλέπουν μέρα νύχτα
γεμάτα απορία
γεμάτα δηλητήριο
βήμα μπροστά και βήμα πίσω
κάψε το φούρνο να βρεις σωτηρία
ψέματα σου είπε η μάνα σου
ψέματα σου είπε κι η μαμή σου
αυτή είναι της πέτρας της πυράς
είναι αερικό που έρχεται
απ’ τη φωλιά των ηφαιστείων
και δεν τη λένε Πεταλίδαρο
αλλά Σατούρνια Πίρι.


Σημείωση:
Στο χωριό μου, την Ατσική της Λήμνου, νομίζω στην αρχή του φθινοπώρου εμφανίζονται κάτι τεράστιες πεταλούδες χρώματος κυρίως καφέ – σταχτί που κουρνιάζουν πάνω στα ντουβάρια, μέσα στους αχυρώνες και στους στάβλους, σε μέρη δηλαδή κάπως σκοτεινά. Στο σπίτι μας συνήθως πήγαιναν στο καλύβι που ήταν ο φούρνος. Αυτές οι πολύ μεγάλες πεταλούδες, που έχουν πάνω τα φτερά τους σχέδια στρογγυλά που μοιάζουν με μάτια προκαλούσαν ένα δέος κυρίως σε μας τα παιδιά, όμως τις πιάναμε αφού ήταν βραδυκίνητες και τις καρφώναμε με καρφάκια στα ανώθυρα και σε άλλα μέρη και έπαιζαν το ρόλο του τροπαίου και του στολιδιού. Η ονομασία που είχαν ήταν πεταλίδαρος ή πετάλ’δαρος. Σχεδόν κάθε καθρέφτης κουρείου είχε στολισμένο και ένα αποξηραμένο πεταλίδαρο. Τις προάλλες εντελώς τυχαία είδα ξαφνικά σε ένα περιοδικό τη φωτογραφία ενός πεταλίδαρου. Τότε έμαθα ότι είναι η μεγαλύτερη πεταλούδα της Ευρώπης, ότι το άνοιγμα των φτερών της φθάνει τα 150 χιλιοστά και ότι η επιστημονική ονομασία της είναι Saturnia pyri.

ΣΤΑΥΡΟΣ ΤΡΑΓΑΡΑΣ: "Απ' τη σπηλιά του Φιλοκτήτη".

Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010

ΤΟ ΙΑΜΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΑΚΙ «ΓΙΑΤΡΙΝΑ»

ΤΟ ΙΑΜΑΤΙΚΟ ΔΕΝΤΡΑΚΙ «ΓΙΑΤΡΙΝΑ»



Το αεροπλάνο το Σάββατο σε βγάζει κατ’ ευθείαν
στην αυλή με τους καφέδες
στη μάνα υπεργίγαντα
με το έντονο ερυθρό φως
εκεί ο ασπρονάνος Βενέτα δεν ακτινοβολεί
είναι κρυστάλλινο άψυχο στερεό
που διαβάζει το παρελθόν
στο πατρικό σπίτι δουλεύει ακαταπαύστως
η μηχανή του χρόνου
ένα έτος φωτός
ίσον λίγα κορναρίσματα και γέλια
συνήθως περνά ο Ωρίων πάνω στην τρίκυκλη
αστερισμός και γυρολόγος
βροντά κι αστράφτει όλη η γειτονιά
το παχουλό παιδάκι του στον ώμο
Μπετελγκέζ ή Δημητρός
είναι άρρωστο
πάσχει από έλλειψη υδρογόνου
θα γίνει με τον καιρό
ένα δεντράκι στην αυλή μας
με κίτρινα λουλούδια χωνάκια
που το λένε «γιάτρινα».


Σημειώσεις.

Γιάτρινα. Ένα φυτό που γίνεται μεγάλο σαν δέντρο με κάτι κίτρινα χωνάκια για λουλούδια και που φύεται τα τελευταία 50 χρόνια τουλάχιστον στον κήπο του πατρικού μου σπιτιού. Πότε είναι τεράστιο, πότε χάνεται τελείως για πολύ καιρό αλλά ξαναφυτρώνει, πάντοτε σε άλλη θέση. Υποτίθεται ότι τα φύλλα του έχουν ιαματικές ιδιότητες κυρίως αν τα τοποθετήσει κανείς πάνω σε πληγές, αλλά σιγά – σιγά οι θεραπευτικές του δυνατότητες έχουν επεκταθεί σε κάθε αρρώστια. Η μάνα μου το προτείνει με μεγάλη προθυμία, στην προσπάθειά της να βοηθήσει, σε κάθε αρρωστοχτυπημένο. Δεν γνωρίζω πώς το λένε επιστημονικά, το όνομά του στην κοινή γλώσσα είναι «γιάτρινα» και συνειρμικά μου φέρνει στο μυαλό όλους τους δυστυχείς, που πριν τελειώσει το λαδάκι τους είχαν μια ελπίδα σ’ αυτό το φυτό.
Στη μάνα υπεργίγαντα με το έντονο ερυθρό φως. Τα πρόσωπα συγχέονται με άστρα λόγω της μακράς ζωής τους, της μόνιμης, θαρρείς αιώνιας, παρουσίας τους.
Ο Ωρίων. Είναι ο περίφημος κυνηγός της μυθολογίας και ένας από τους πιο λαμπερούς αστερισμούς. Η επιβλητική παρουσία του Ωρίωνα στον ουρανό τον κάνει εύκολα αναγνωρίσιμο λόγω των ιδιαίτερα λαμπρών κύριων άστρων που σχηματίζουν το σκελετό του, ο οποίος αποτελείται από τέσσερα λαμπρά άστρα που σημαδεύουν τους ώμους και τα γόνατά του και άλλα τρία άστρα που σημαδεύουν τη ζώνη του. Τα άστρα που σχηματίζουν τους ώμους του αρχαίου κυνηγού είναι ο κοκκινωπός Μπετελγκέζ και η γαλαζωπή Μπελατρίξ. Ο Μπετελγκέζ (α Ωρίωνα), που στα αραβικά σημαίνει «ο ώμος του γίγαντα» είναι ένας κόκκινος υπεργίγαντας με μάζα 20 φορές τη μάζα του Ήλιου και διάμετρο 650 φορές τη διάμετρο του άστρου μας. Η Μπελατρίξ (γ Ωρίωνα), που στα λατινικά σημαίνει «θηλυκή πολέμαρχος» είναι ένα γαλάζιο άστρο με διάμετρο 6 φορές τη διάμετρο του Ήλιου.