Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας
Τσίρος και σμανουρούδια
Είδα στην τηλεόραση ένα Έλληνα επιστήμονα, ο οποίος πρόβαλλε μια εφεύρεσή του για εκμετάλλευση του τυρόγαλου, τυροκομικού απόβλητου, του γνωστού μας στα Λημνιακά ως τσίρου. Με μια ειδική επεξεργασία ο ταπεινός τσίρος μπορούσε να μετατραπεί σε ηλεκτρική ενέργεια, η οποία σε πρώτη φάση θα ηλεκτροδοτούσε τυροκομικές μονάδες, αλλά βαθμηδόν θα μπορούσε να πωλείται και στη ΔΕΗ ας πούμε. Πηγή μελοντικού πλούτου ο τσίρος λοιπόν, αυτός που στη Λήμνο ήταν τόσο άφθονος και προοριζόταν για τροφή γουρουνιών (γουρτζελιών). Σε εποχές αλλοτινές μαζί με τα σμάνουρα (τσίρος συν κομμάτια πηγμένου γάλακτος) έσωσε πολλούς ανθρώπους από την πείνα, ωστόσο δεν μπορούμε να πούμε ότι ήταν και ζηλευτό έδεσμα ιδίως αν το έτρωγαν σε ημερήσια βάση, εξ ου και οι φράσεις: «Έναι μόνε για τον τσίρο το ξυν’ζμένο», «Ντ βγαζ’ με το τζίρο», «Πιν’ το τζίρο σα ντο γουρτζέλ’», «Θα σε ταγίσω τσίρο με το γουρτζελάλευρο», «Τσίρο τσίρο, γιαλαμάδιασε μπλια», «Έναι μόνε για τα σμάνουρα τα δροσνά», «Τσίρο τσίρο, τσίριασε και πεχύθκε», «Τσίρο, τσίρο, τσίριασε η κεφάλα τ’», «Τσίρο τσίρο τσιργιάναν τ’ αρχίδια τ’», «Άλλα κι τρωγ’ κι ο παπάς τα σμανουρούδια!», κ.ο.κ. Τώρα, στην εποχή της οικονομικής κρίσης, η εθνική – σοσιαλιστική μας κυβέρνηση (προσέξτε, δεν είπα εθνικοσοσιαλιστική) θα μπορούσε να προωθήσει προγράμματα οικιακής παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε να εξοικονομηθούν χρήματα και να περικόψει κι άλλο τις συντάξεις, για το καλό του τόπου βεβαίως. Φαντασθείτε διάλογο: «-Μωρή Φωτνιά τι κάμεν’ς απόψε;» «-Να μωρή Δεσπνιά, το γάλα πήζω κι ήλεγα να δώκω το μσο τσίρο στον άντρα μ’ το Γιώρεγ’ κι τον άλλο το μσο στο γουρτζέλ’, αλλά σκέφκα να βγάλω κανέ έξοδο να βοηθήσω και το Λοβέρδο, γι’ αυτό θα κάμω κανεδυό κιλοβατώρες ρέμα κι ας πορέψνε ο άντραζεμ και το γουρτζέλ’ όπως μπορούνε μαθέ».
Επίσης ο τσίρος θα μπορούσε να τυποποιηθεί, να συσκευάζεται και να πωλείται ως υγιεινό διατροφικό προϊόν, αφού περιέχει διάφορες βιταμίνες, φλαβίνες και γαμίνες, οι οποίες βοηθούν στην τριχοφυΐα, στη σεξουαλική ενδυνάμωση, κλπ, πράγματα γνωστά από παλιά στη Λήμνο. Δε με πιστεύετε; Σας παραθέτω αυτούσια διήγηση του συχωρεμένου Γιώργη Νταμπάκη από την Ατσική.
Γιώργης Νταμπάκ’ς: Ήμνα στ’ Τραμντάν’ τσοπανέρ και μ’ είχαν ταράξ στο τζίρο και στα σμάνουρα. Φάγε με ήλεγε η γ’ναίκα τ’, έναι καλά, θα βγαλ’ς μστάκια και θα χοντρύν’ κι η ψωλούδα σ’. Πάγω και γω και βάζω μια κοκνάρα μες στο παντελόνι μ’ και εδιέτς που κάθομνα φέγγ’ζε μαθέ και φάνταζε σα γαδουρνή θηλύκωσ’, πήγαινε οχ’ ως τον αφαλό μ’, αλλά ως τα βζα μ’. Γκουρλών’ εκείν’ τα μάτια τς, σε λεγ’ τι έναι τούτο το παραφύσ’ μαθέ; Κυπραίος γάδαρος έναι; Λέγω με το συγνώμη, αλλά σμάνουρα σμάνουρα, παραχόντρυνε. Με λεγ’ μπρε αγόρεμ, μόνε παραχόντρυνε; Κειν’ και παραχόντρυνε και παραμάκυρνε, παναγιά μ’ κολάστκα. Και δε ντο ήξερα να ταγίζω κάθα μέρα σμάνουρα τον άντραμ’.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου