Το κούρεμα και το ξούρζμα

ΕΥΘΥΜΟΓΡΑΦΗΜΑ

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

Μεγάλη συζήτηση για το κούρεμα του χρέους της Ελλάδας εδώ και μήνες. Ώσπου επιβλήθηκε αν και ονομάσθηκε «εθελοντικό». Η χρησιμοποίηση επιστημονικοφανών όρων όπως «απομείωση» ή «αναδιάρθρωση» από μόνη της αρκούσε να τρομάξει τον κόσμο, αφού είναι πάγια τακτική των κυβερνήσεων, όταν λαμβάνουν αλγεινά μέτρα. Το «κούρεμα», αλλά και το «ξύρισμα», συμβολικά πάντοτε σχετιζόταν με τη μείωση και απαξία της προσωπικότητας κάποιου. Η κόμη και η γενειάδα θεωρείται στοιχείο ευρωστίας και  ομορφιάς. Το κούρεμα και μάλιστα το φορσέ ήταν πάντα λίαν προσβλητικό. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πλούσια μαλλιά, που τα έκοβαν μόνο σε πένθος. Οι βυζαντινοί κούρευαν όσους διαπόμπευαν. Οι δυτικοί κούρευαν όσους εκτελούσαν. Τα παλικάρια του 21 κούρευαν και ξύριζαν με το μαχαίρι τους δειλούς και τους  μπαμπέσηδες, εφαρμόζοντας το λεγόμενο «Σουλιώτικο ξύρισμα». Ο Μπαϊρακτάρης, ξεφτίλιζε τους κουτσαβάκηδες κόβοντάς τους το τσουλούφι και το μουστάκι. Οι καταδικαζόμενοι με το νόμο περί τεντυμποϋσμού κουρεύονταν με την ψιλή και διαπομπεύονταν δημόσια. Μετά τη γερμανοκατοχή οι γυναίκες που σχετίστηκαν με γερμανούς κουρεύονταν. Στον στρατό το υποχρεωτικό κούρεμα ισοδυναμούσε με εξάλειψη της ατομικότητας. Η χούντα διά του διαβόητου Λαδά έκοβε τα μαλιά των χίπιδων. Ο Σαββόπουλος ήταν προφητικός με το δίσκο του «κούρεμα» από το 1989, στηλιτεύοντας την παρακμή του ελληνικού κράτους και των νεοελλήνων: «Κωλοέλληνες / μασκαρλίκια δες / στο άλφα της αξίας / της αρχής της μίας / λουτροκαμπινές. / Τιμωρός καιρός / πέντε αιώνες δύσης / εθνικής θα ζήσεις / από δω και μπρος / με αγγλικές αλφαβήτες / μαλλιαροί μου Ελλαδίτες / θλιβερές μου πορδές. / Πνεύμα αλήτικο / Ελλαδίτικο / σε μικρά Ασία, / Κύπρο,Λευκωσία / Βόρειο Ήπειρο. / Δεν ακούει κανείς / στο χειρότερο / του Ελληνισμού κομμάτι / στην Ελλάδα ζεις». Γενικά λοιπόν το «κούρεμα» δεν είναι «για καλό».

Το κουρείο ιδίως στην επαρχία είναι ο χώρος συνάντησης των ανδρών και πολλές φορές αντικαθιστά το καφενείο. Στο κουρείο λαμβάνουν χώρα πολύ σημαντικές συζητήσεις, όπως το μέλλον της χώρας, τα οικονομικά, το ποδόσφαιρο, ο ποπός της Μαριγούλας κλπ, δηλαδή όπως ακριβώς γίνεται και στη βουλή. Οι Λήμνιοι από παλιά είχαν σχέση με το κούρεμα, είτε κουρεύοντας τα  γιδοπρόβατά τους, είτε οι ίδιοι υφιστάμενοι το σφοδρό κούρεμα που επέβαλαν οι δύσκολες συγκυρίες. Η λημνιακή γλώσσα είναι γεμάτη από κουροζντήχια. Μετά το κούρεμα κατά κανόνα ακολουθεί η πατσούκλα στο ζβέρκο. Είμαστε σαν εκείνον που πήγε για μαλλί και βγήκε κουρεμένος. Πήγαμε να κόψουμ τς άκριγιες, ή να ψαλ’δίσουμ τ’ φράντζα κι μας κουρέψαν πρώτα με το κουροψάλ’δο κι ακολουθεί το γλι κι με τ’ ψλη τ’ μηχανή. Μας κουρέψαν σα ντα πλάρια, και θα μας κασαγίσνε κι το γδι μας. Μας έκαναν καράφλες, κουτλουμπέκ’ και κουρποκέφαλ’ γιατί αυτοί που μας κυβερνούσαν ήταν ξυζαρχίδ.δες, και έκαναν το μπαρμπέρ στ’ κασίδ το κεφάλ’. Τώρα θέλουν πάλι ψήφο, για να μας πάρουν και το σκαλπ, κατά το κοινώς λεγόμενο εδώ ο ντουνιάς καίγεται κι το μνι ξουρίζεται. Ο κόσμος λόγω αναδουλειάς κουρεύ’ τς αχελώνες κι τα παπίτκα τα αυγά. Εκεί που δεν μας άρεσε το αμερικάν’κο κούρεμα, μας ρίξαν κι ένα γερμανικό. Μας κουρεύουν με τα βρέτσελα κι τα κεντρίδια κι μας φωνάζνε κι σνελ. Τους δώσαμε αποτέτοιο το θέλνε κι ξουρζμένο. Όπως λέει και το λημνιακό λαϊκό άσμα: «Οι τρίχες με μποδίζανε / κι πήγα στο μπαρμπέρ / και κειος στ’ σαστμάρα τ’ μπέρδεσε / κιφάλ’ με κωλομέρ».                                                     

Αγαπητοί αναγνώστες κουρεμένοι και ακούρευτοι δείτε το σαν πανηγύρι. Μην φοβάστε, ταγίστε τους κουρείο και πείτε τους κατάμουτρα: «Θα με τα ξουρίγ’ς ανάτιρχα κι κόντρα». Ευτυχείτε.