Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας
Πλησιάζει η επέτειος του Πολυτεχνείου και στη μνήμη έρχονται οι περσινές ταραχές, που συγκλόνισαν την Ελλάδα, με αφορμή το φόνο του νεαρού μαθητή Αλέξη Γρηγορόπουλου από αστυνομικό. Οι μεγάλες «ντίβες» κάθε χρονιά τέτοιες μέρες είναι οι βόμβες μολότωφ, που εκτοξεύουν διαδηλωτές εναντίον των ΜΑΤ. Γνωρίζετε όμως την ιστορία της βόμβας μολότωφ; Σας παρουσιάζω μερικά στοιχεία, τα οποία βρήκα σε διάφορα άρθρα, κυρίως ξενόγλωσσα και έκανα μια σύνθεση.
Η βόμβα μολότωφ, που κατά καιρούς έχει αποκληθεί, βόμβα των φτωχών, βόμβα πετρελαίου, βόμβα βενζίνης, βόμβα φωτιάς, κοκτέιλ μολότωφ, κλπ, αποτελείται στη σημερινή της καθημερινή εκδοχή από ένα γυάλινο μπουκάλι, συνήθως μπύρας, με βενζίνη μέσα, που το φράζουν με ύφασμα ή στουπί, το οποίο εξέχει του μπουκαλιού και χρησιμοποιείται ως φιτίλι. Βάζοντας φωτιά στο φιτίλι το εκτοξεύουν και όταν το μπουκάλι σπάσει, παίρνει φωτιά η βενζίνη.
Το όνομά της το πήρε από τον υπουργό εξωτερικών της Σοβιετικής Ένωσης Βιάτσεσλαβ Μολότωφ ως εξής: Μετά το γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης Ρίμπεντροπ – Μολότωφ το 1939, οι Σοβιετικοί απαίτησαν από τους Φινλανδούς να τους παραδώσουν μερικά στρατηγικής σημασίας λιμάνια. Οι Φινλανδοί αρνήθηκαν και ο «κόκκινος στρατός» εισέβαλε στη Φινλανδία. Όταν ο Μολότωφ σε ραδιοφωνική εκπομπή, στα πλαίσια προπαγάνδας, υποστήριξε ότι οι Σοβιετικοί δεν έριχναν βόμβες στους Φινλανδούς αλλά τρόφιμα, τότε οι Φινλανδοί απάντησαν ότι εις ανταπόδοση των βομβών (που τις ονόμαζαν περιπαιχτικά «πανέρια πικνίκ του Μολότωφ»), θα πρόσφεραν στους Σοβιετικούς «κοκτέιλ Μολότωφ», εννοώντας αυτό που τώρα ονομάζουμε «βόμβες μολότωφ». Μ’ αυτές έκαιγαν τα σοβιετικά τανκς. Μάλιστα είχαν βιομηχανοποιήσει την παραγωγή τους, αφού τις κατασκεύαζαν στο εργοστάσιο του κρατικού μονοπωλίου οινοπνεύματος ALKO. Υπολογίζεται ότι οι Φινλανδοί κατασκεύασαν 450.000 κοκτέιλ μολότωφ. Στην αρχή ο όρος χρησιμοποιείτο για να περιγράψει το καυστικό μείγμα, αλλά με τον καιρό ο όρος αφορούσε στο συνδυασμό και του μπουκαλιού και του περιεχομένου του.
Το κοκτέιλ μολότωφ των Φινλανδών αποτελείτο από ένα μπουκάλι κρασιού 750 κυβ. εκατ., που περιείχε μίγμα οινοπνεύματος, πίσσας και πετρελαίου, στο δε μπουκάλι είχαν δέσει δυο μεγάλα σπίρτα θυέλης, που τα άναβαν και το πετούσαν.
Ο στόχος ήταν η μηχανή και τα παραθυράκια, από τα οποία βλέπει ο χειριστής του τανκ. Οι Σοβιετικοί τοποθέτησαν στα ευαίσθητα σημεία του άρματος πλέγμα από σύρμα, ώστε να μη σπάει το μπουκάλι χτυπώντας στο σύρμα. Η λύση των Φινλανδών ήταν να δένουν χαλαρά με ένα σχοινάκι πάνω στο μπουκάλι δυο - τρεις πέτρες, οι οποίες χτυπούσαν το μπουκάλι στην πρόσκρουση με το πλέγμα, κι αυτό έσπαγε.
Τις βόμβες μολότωφ τις χρησιμοποίησαν και οι ίδιοι οι Σοβιετικοί εναντίον των Γερμανών, όταν δέχθηκαν αργότερα την επίθεση του Χίτλερ.
Το απλό αυτό όπλο φαίνεται ότι έκανε το ντεμπούτο του κατά τη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου πολέμου (1936-39) και χρησιμοποιήθηκε ευρέως και από τις δυο μεριές. Όμως και πριν τον ισπανικό εμφύλιο, πρωτόλειες μορφές του όπλου ανιχνεύονται ιστορικά κατά τη διάρκεια της κομμούνας του Παρισιού το 1871, όταν οι γυναίκες των επαναστατημένων τάξεων πυρπολούσαν σπίτια πλουσίων και δημόσια κτίρια με μπουκάλια που περιείχαν πετρέλαιο ή παραφίνη, σε μια εποχή που μόλις είχε ανακαλυφθεί το πετρέλαιο.
Από αυτά τα ξεκινήματα, το όπλο γρήγορα χρησιμοποιήθηκε από τα περισσότερα έθνη, καθώς ήταν εύκολο στην παραγωγή και στη χρήση, από δυνάμεις κανονικές, αλλά και ανορθόδοξες. Συγκεκριμένα χρησιμοποιήθηκε από τους Εβραίους κατά των ναζιστικών δυνάμεων στη μεγάλη εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας το 1943, από όλες τις πλευρές στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο, από τους Ούγγρους κατά των Σοβιετικών στην εισβολή του 1956, από τους Τσέχους κατά των Σοβιετικών στην εισβολή του 1968, από τους καθολικούς του IRA της Βόρειας Ιρλανδίας εναντίον των Άγγλων, από τους Παλαιστίνιους των κατεχομένων εδαφών κατά των ισραηλινών τανκς, από τους μαύρους της Νότιας Αφρικής κατά των ρατσιστών λευκών (στρατού και αστυνομίας) την περίοδο του απαρτχάιντ, αλλά και από απανταχού αντιεξουσιαστές, διαδηλωτές, κλπ, στις συγκρούσεις τους με την αστυνομία.
Μια περιγραφή ενός Εβραίου μαχητή από τη χρήση των μολότωφ στην εξέγερση του γκέτο της Βαρσοβίας εναντίον των ναζιστών είναι εντυπωσιακή:
«Τα μπουκάλια χτυπούν το τανκ. Ακούγεται ο ήχος της έκρηξης. Οι φλόγες ξαπλώνονται γρήγορα. Η μηχανή σταματά. Το πλήρωμα πετάγεται έξω και καίγεται ζωντανό. Τα άλλα δύο τανκς γυρίζουν πίσω και αποσύρονται. Οι Γερμανοί που είχαν καλυφθεί πίσω τους αποσύρονται με πανικό. Συνοδεύουμε την αποχώρησή τους με πυροβολισμούς και χειροβομβίδες».
Στην αντιαρματική χρήση της βόμβας μολότωφ, κυρίως στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο, γρήγορα έγινε αντιληπτό ότι το πετρέλαιο μόνο του δεν ήταν πολύ αποτελεσματικό, καθώς έρρεε από το πλάι του άρματος, καθώς καιγόταν. Για να κάνουν το περιεχόμενο του μπουκαλιού να κολλήσει, το πετρέλαιο αναμειγνυόταν με κάποια ουσία, που θα το έκανε πιο παχύ, όπως μαζούτ, πίσσα, ζάχαρη, ορυκτέλαιο, άμμο, ασπράδια αυγών, απορρυπαντικό πιάτων, αίμα ζώων, κάποιες μορφές λάτεξ, κλπ. Οι Βρετανοί είχαν εξελίξει τη βόμβα μολότωφ για αντιαρματική χρήση, ώστε να μη χρειάζεται να την ανάβει κάποιος πριν την εκσφενδονίσει, αλλά αυτή να αυτοαναφλέγεται με την πρόσκρουση. Ήταν ένα γυάλινο μπουκάλι γάλακτος με πώμα, που περιείχε ένα μείγμα φωσφόρου, νερού και βενζίνης.
Σήμερα οι βόμβες μολότωφ δεν παίζουν κάποιο ρόλο σε στρατιωτικές επιχειρήσεις. Τα σύγχρονα άρματα είναι απρόσβλητα, ενώ υπάρχουν απείρως φονικότερα και αποτελεσματικότερα μέσα. Παρέμειναν όπλο στα χέρια ενός ευρέος φάσματος ανθρώπων, όπως διαδηλωτών, αντιφρονούντων, μελών απελευθερωτικών κινημάτων, αναρχικών, αλλά και χουλιγγάνων και ανθρώπων της τυφλής βίας, ακόμα και προβοκατόρων, μην παύοντας να είναι ένα επικίνδυνο μέσον, που προκαλεί φόβο αλλά και καταστροφές.
Φωτογραφία γνήσιου Φινλανδικού «κοκτέιλ μολότωφ» του 1939
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου