Ιστορική αναδρομή του καπνίσματος (Μέρος έβδομο)

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας


‘Όταν οι επιζώντες καπνιστές στρατιώτες επέστρεψαν στο σπίτι τους, η συνήθεια του καπνίσματος αυξήθηκε στις χώρες που έλαβαν μέρος στον πόλεμο. Η παγκόσμια κατανάλωση του καπνού που πριν τον πόλεμο υπολογιζόταν σε 1,5 εκατομμύρια κιλά αυξήθηκε σε 2,5.
Μέχρι το 1930 ο καπνός είχε θριαμβεύσει και ο Count Corti δήλωνε: Μια ματιά στη στατιστική αποδεικνύει ότι οι μη καπνιστές είναι μια αδύναμη μειοψηφία. Η ανέλπιδη φύση του αγώνα τους γίνεται προφανής όταν θυμόμαστε ότι όλες οι χώρες ανεξάρτητα της μορφής της κυβέρνησης που έχουν, τώρα ενθαρρύνουν και διευκολύνουν το πάθος για το κάπνισμα με κάθε αντιληπτό τρόπο.
Ο Corti δεν περίμενε καθόλου ούτε την εχθρότητα των διεθνών σοσιαλιστών ούτε τις ιατρικές απόψεις των επόμενων επτά δεκαετιών. Μακριά από το να είναι μια αδύναμη μειοψηφία οι αντικαπνιστές έγιναν μια αυξανόμενη πλειοψηφία τουλάχιστον στους Βρετανούς και Αμερικάνους ενηλίκους για περισσότερο από τα επόμενα 66 χρόνια.
Παρόλαυτα για κάποιον καιρό μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο το κάπνισμα συστήνονταν από τους γιατρούς σαν κατευναστικό για τα νεύρα. Ίσως αυτό να ήταν στο μυαλό του Βρετανού Chancellor του Exchequer που εισήγαγε κουπόνια καπνού για τους συνταξιούχους στον προϋπολογισμό του 1947. Αυτά σταμάτησαν το 1958.
Το 1968 το πρώτο Βασιλικό Κολλέγιο Ιατρικής βγάζει ανακοίνωση με τίτλο «Κάπνισμα και Υγεία»,όπου συστήνονται απαγορεύσεις στις διαφημίσεις του καπνού στις πωλήσεις σε παιδιά, στο δημόσιο κάπνισμα, προτείνονταν αύξηση στη φορολογία και πληροφόρηση σε σχέση με το περιεχόμενο των τσιγάρων σε πίσσα/ νικοτίνη. Οι πωλήσεις του καπνού στην Αγγλία πέφτουν για πρώτη φορά μέσα σε μια δεκαετία.
Το 1965, η Βρετανική Κυβέρνηση συσκέφτηκε μαζί με τη διοίκηση της Ανεξάρτητης Τηλεόρασης και απαγόρευσαν τη διαφήμιση του καπνού στην τηλεόραση. Λίγα χρόνια νωρίτερα ένα κλασσικό παράδειγμα διαφημιστικής αποτυχίας στη Βρετανική τηλεόραση ήταν το διαφημιστικό για τα τσιγάρα Strand, στο οποίο ένας νεαρός άνδρας με καπαρντίνα, καπέλο στο πίσω μέρος του κεφαλιού του περιδιάβαινε τους δρόμους τη νύχτα, μια μοναχική φιγούρα κάτω από τα φώτα του δρόμου όπου σταματούσε να ανάψει τσιγάρο. Αν και ήταν πολύ δημοφιλές στους τηλεθεατές και στο διαφημιστικό κόσμο με σλόγκαν, που ακόμα και σήμερα το θυμούνται στη Βρετανία («Δεν είσαι ποτέ μόνος με ένα Strand») και μουσική που βγήκε και σε δίσκο απέτυχε να πουλήσει ικανοποιητικό αριθμό τσιγάρων και η μάρκα έσβησε.
Το 1971 η Rank Leisure ήταν η πρώτη από τις μεγάλες αλυσίδες που εισήγε θέσεις για μη καπνιστές στους περισσότερους από τους κινηματογράφους της.
Μέχρι τα μέσα του 1990 μετά τη σταδιακή εισαγωγή των αντικαπνιστικών μέτρων, όπως η ξαφνική εμφάνιση των πινακίδων «μην καπνίζετε» στους κινηματογράφους, θέατρα, καταστήματα και άλλα δημόσια μέρη- κυρίως για την αποφυγή πληρωμής αυξημένων ασφαλίστρων, τα τσιγάρα και οι πίπες βρέθηκαν σε παρακμή.
Αυτό δε σταμάτησε την πώληση λεπτών τσιγάρων ( που στρίβονταν στο χέρι και περιείχαν καθαρό καπνό κυρίως από την Κούβα και τη Δομηνικανή Δημοκρατία) αποκτώντας τεράστια ώθηση πρώτα στην Αμερική και μετά στην Ευρώπη από την κυκλοφορία ενός νέου αμερικάνικου περιοδικού, του Cigar Aficionado, που στόχευε στο να δώσει ιδέες στους αναγνώστες του σε σχέση με τις νέες πολυτέλειες στις οποίες μπορούσαν να ξοδέψουν το εισόδημά τους.
Μέχρι το 1998 ο αριθμός των Βρετανών ενηλίκων καπνιστών έπεσε σε μόλις 15 εκατομμύρια, ελάχιστα λιγότερο από το ένα τρίτο του συνολικού πληθυσμού, μια μεγάλη μειοψηφία στην Αγγλία.