ΚΑΠΝΙΣΜΑ - Ας καπνίσουμε….μερικούς αριθμούς

Γράφει ο Σταύρος Τραγάρας

ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Ας καπνίσουμε….μερικούς αριθμούς (Μέρος πρώτο)

Η μεγαλύτερη επιδημία του αιώνα είναι το κάπνισμα.
Η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (Π.Ο.Υ) ανακοίνωσε πρόσφατα ότι θεωρεί το κάπνισμα μια μεταδοτική ασθένεια που σκοτώνει.
Κάθε χρόνο το κάπνισμα σκοτώνει 4,2 εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο. Μεταδίδεται μέσω της διαφήμισης, της προώθησης των προϊόντων και της χρηματοδότησης εκστρατειών, που στόχο έχουν να προσελκύσουν στο κάπνισμα νέους κυρίως ανθρώπους, με κάθε δυνατό τρόπο.
Η Π.Ο.Υ υπολογίζει ότι σήμερα υπάρχουν 1,26 δις καπνιστές στον κόσμο ή περίπου το ένα τρίτο του πληθυσμού 15 ετών και άνω.
Η μεγάλη πλειονότητα των καπνιστών (περίπου 800 εκατ.) βρίσκονται στις αναπτυσσόμενες χώρες και είναι κυρίως άνδρες. Στις ανεπτυγμένες χώρες το ένα τρίτο των καπνιστών είναι γυναίκες.
Είναι τραγική διαπίστωση ότι ένας στους τρεις καρκινοπαθείς είναι θύμα του καπνίσματος.
Η Π.Ο.Υ. προειδοποίησε με έκθεσή της ότι "κάθε 10 δευτερόλεπτα το κάπνισμα προκαλεί και ένα θύμα". Αν η κατανάλωση τσιγάρων συνεχιστεί με τον σημερινό ρυθμό, προβλέπεται να υπάρξουν 150 εκατ. νεκροί ως το 2020 και το 70% από αυτούς θα είναι στις αναπτυσσόμενες χώρες.
Το 2030, οι ετήσιοι θάνατοι από τσιγάρο θα αυξηθούν στα 10.000.000. Θα δολοφονεί δηλ. το τσιγάρο ένα Τιτανικό κάθε 78 λεπτά.
Κάθε χρόνο, μισό εκατομμύριο άνθρωποι πεθαίνουν στην Κοινότητα από τις επιπτώσεις του καπνού.
Οι θάνατοι από το κάπνισμα θα αυξηθούν σημαντικά κατά τις ερχόμενες δεκαετίες καθώς οι αλλαγές στην πληθυσμιακή δομή και ο αντίκτυπος του καπνίσματος στην υγεία θα εκδηλωθούν πλήρως.
Στην Κίνα, υπάρχουν σήμερα 300 εκατομμύρια άτομα άρρενος φύλου ηλικίας από 0 έως 29 ετών. Από αυτούς τα 100 εκατομμύρια, δηλαδή το ένα τρίτο θα σκοτωθούν, δηλώνει η Π.Ο.Υ, από το κάπνισμα. Η Κίνα έχει ξεκινήσει εκστρατεία με όλα τα μέσα για την απαγόρευση και περιορισμό του καπνίσματος.
Η Ελλάδα είναι στις πρώτες θέσεις της θανατηφόρας επιδημίας. Στην Ελλάδα καπνίζει το 46% των ανδρών και το 28% των γυναικών. Συγκριτικά στις ΗΠΑ οι αντίστοιχες τιμές είναι 28% και 23%.
Οι περισσότερες οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες παρουσιάζουν σταδιακή μείωση στη συχνότητα του καπνίσματος, κάτι που δεν καταγράφεται στην πατρίδα μας. Αντίθετα, στις οικονομικά ενδεείς χώρες η διάδοση του καπνίσματος αυξάνεται.
Ο αριθμός των καπνιστών στην Κοινότητα μειώνεται τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά ο ρυθμός πτώσης επιβραδύνθηκε κατά τα τελευταία χρόνια. Άνω του 40% του ενήλικου πληθυσμού συνεχίζει να καπνίζει.
Σε αδρά ποσοστά, 25% των θανάτων από κάπνισμα οφείλονται σε καρκίνο του πνεύμονα, 20% σε χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια, 20% σε ισχαιμική νόσο των στεφανιαίων, 13% σε καρκίνους εκτός του πνεύμονα (λάρυγγας, ουροδόχος κύστη, οισοφάγος, νεφρός κτλ.) και 12% σε διάφορες αγγειακές παθήσεις.
Οι βλαπτικές συνέπειες του καπνού έχουν αποδειχθεί τα τελευταία 50 χρόνια.
O καπνός του τσιγάρου περιέχει περίπου 4.000 χημικές ουσίες, μεταξύ των οποίων και 40 γνωστά καρκινογόνα. Αν το τσιγάρο είχε εφευρεθεί στην εποχή μας (όπου όλα τα προϊόντα περνούν από αυστηρούς υγειονομικούς ελέγχους), δεν θα έπαιρνε ποτέ άδεια κυκλοφορίας και χρήσης. Πολλά φάρμακα αποκλείονται από τη χρήση ή αποσύρονται μετά από πολλά χρόνια κυκλοφορίας, διότι στατιστικά προκαλούν π.χ. 5-10 θανάτους στο εκατομμύριο των χρηστών. Στην περίπτωση του καπνού μιλούμε για θανάτους όχι στο εκατομμύριο, αλλά στους 100 καπνιστές, δηλαδή για αριθμούς χιλιάδες φορές μεγαλύτερους.
Στην Αγγλία η κυβέρνηση ανησυχεί για τους 120.000 πρόωρους θανάτους ετησίως από το κάπνισμα. Στις ΗΠΑ καταγράφονται 434.000 θάνατοι ετησίως, δηλ. 1200 την ημέρα ή 50 την ώρα.
Το κάπνισμα στη νυχτερινή διασκέδαση είναι γένους θηλυκού. Τρία στα τέσσερα κορίτσια ηλικίας 15 έως 18 ετών και τέσσερα στα πέντε ηλικίας 18 μέχρι 25 ετών "φουμάρουν το τσιγαράκι τους" κατά τη διάρκεια της νυχτερινής διασκέδασης. Την ίδια στιγμή, τα αντίστοιχα ποσοστά στα αγόρια ηλικίας 15 έως 18 ετών είναι δύο στα τρία και ηλικίας 18 έως 25 ετών είναι τρία στα τέσσερα. Κορίτσια και αγόρια, ωστόσο, στη συντριπτική πλειονότητα τους θεωρούν ότι το κάπνισμα είναι προθάλαμος των ναρκωτικών!... Αλλά παρόλα αυτά δυσκολεύονται να το κόψουν.
Οι θάνατοι λόγω καρκίνου του πνεύμονα στις γυναίκες λευκού χρώματος, μεταξύ 1950 και 2000, έχουν αυξηθεί κατά 600%. Το 1950 η συχνότητα των θανάτων αυτών ήταν 5 για κάθε 100.000 γυναίκες ενώ το 2000 αυξήθηκαν σε 35. Το 1950 ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν υπεύθυνος για μόνο 3% του συνόλου των θανάτων στο γυναικείο πληθυσμό ενώ το 2000 το ποσοστό αυτό ανέβηκε στο 25%.
Οι Έλληνες "φουμάρουν" 1,5 δις πακέτα τον χρόνο. Κάθε χρόνο σημειώνονται 5.000 νεκροί στην Ελλάδα από τον καρκίνο του πνεύμονα. Ο καρκίνος του πνεύμονα, η πρώτη αιτία θανάτου στους άνδρες, αφανίζει κάθε χρόνο στη χώρα μας τον πληθυσμό μια μικρής πόλης. Ο καρκίνος του πνεύμονα δεν κάνει διακρίσεις σε άνδρες και γυναίκες. Μέχρι τώρα ήταν ή πρώτη αιτία θανάτου στους άνδρες, αλλά τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι σύντομα η νόσος αυτή θα αποτελεί την κυριότερη αιτία θανάτου και στις γυναίκες, ξεπερνώντας, ακόμη και τον καρκίνου του μαστού.
Τα οκτώ από τα δέκα παιδιά μεγαλώνουν μέσα στον καπνό. Μόνο το 25% των παιδιών στη χώρα μας μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από καπνό τσιγάρων. Τα παιδιά - παθητικοί καπνιστές έχουν τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα στο ανώτερο αναπνευστικό, ενώ επιβαρύνεται ιδιαίτερα η κατάστασή τους στην περίπτωση που παρουσιάζουν σοβαρότερα προβλήματα στο κατώτερο αναπνευστικό, όπως άσθμα και πνευμονία.
Βρετανοί ερευνητές χτυπούν "συναγερμό" για τους άνδρες. Εάν είναι καπνιστές των 20 τσιγάρων την ημέρα, η αλλοίωση στο σπέρμα τους μπορεί να γίνει αιτία να αποκτήσουν παιδιά με προδιάθεση για καρκίνο. Σύμφωνα με τις έρευνες, τα παιδιά με πατέρα καπνιστή θα παρουσιάσουν καρκίνο κατά 42% περισσότερο από τα παιδιά των μη καπνιστών.




ΚΑΠΝΙΣΜΑ
Ας καπνίσουμε….μερικούς αριθμούς (Μέρος δεύτερο)

Ένας άνδρας καπνιστής χάνει κατά μέσο όρο 13,2 χρόνια ζωής και μια γυναίκα καπνίστρια 14,5 χρόνια ζωής.
Οι καπνιστές που κόβουν το κάπνισμα πριν τα 35 αποφεύγουν κατά 90% τους κινδύνους υγείας, που αντιμετωπίζει ένας καπνιστής. Καπνιστές που κόβουν το κάπνισμα πριν τα 50 μειώνουν στο μισό τον κίνδυνο να πεθάνουν τα επόμενα 15 χρόνια, συγκρινόμενοι με αυτούς που συνεχίζουν.
Οι χρόνιοι καπνιστές κερδίζουν με τη διακοπή του καπνίσματος 3 χρόνια ζωής περισσότερο. Ένας υπερτασικός που καπνίζει 1 πακέτο τσιγάρα την ημέρα, θα ελαττώσει τον καρδιαγγειακό κίνδυνο κατά 35-40% εάν διακόψει το κάπνισμα. Τα οφέλη για το καρδιαγγειακό σύστημα, μετά από τη διακοπή του καπνίσματος, επιτυγχάνονται σε σύντομο χρονικό διάστημα. Έτσι ο κίνδυνος για στεφανιαία νόσο των καπνιστών που διέκοψαν το κάπνισμα θα είναι μετά από 3 χρόνια ίδιος με τον κίνδυνο αυτών που δεν κάπνισαν ποτέ. 'Ενας καπνιστής έχει 2 ή και 3 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθει έμφραγμα από έναν μη καπνιστή.
Οι καπνιστές παρουσιάζουν θνησιμότητα διπλάσια από τους μη καπνιστές.
Το πεπτικό έλκος είναι 117 φορές συχνότερο στους καπνιστές, παρά στους μη καπνιστές.
Το κάπνισμα θεωρείται ο σπουδαιότερος παράγοντας κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα, o oποίος είναι 10 φορές συχνότερος στους καπνιστές, από ό,τι στους μη καπνιστές. Ο δε κίνδυνος αυξάνει, όσο αυξάνει η ποσότητα και η διάρκεια του καπνίσματος.
Ο καπνιστής έχει 3-6 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο να πάθει καρκίνο του λάρυγγα.
Ο κίνδυνος είναι 4-7 φορές μεγαλύτερος για καρκίνο της στοματικής κοιλότητας και 2 φορές μεγαλύτερος για καρκίνο του ρινοφάρυγγα και για καρκίνο του οισοφάγου.
Το κάπνισμα στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ευθύνεται για το 20-30% των περιπτώσεων νεογνών με χαμηλό βάρος γέννησης (λιποβαρή νεογνά), για το 14% των πρόωρων τοκετών και για το 10% των βρεφικών θανάτων.
Οι καπνιστές έχουν δύο έως έξι φορές περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν λόγω αιφνίδιου καρδιαγγειακού ή εγκεφαλικού επεισοδίου σε σχέση με τους μη καπνιστές Ένας καπνιστής που εμφανίζει έμφραγμα του μυοκαρδίου και συνεχίζει να καπνίζει μετά το επεισόδιο έχει εξαπλάσιες πιθανότητες να υποστεί και δεύτερο έμφραγμα.
Κάθε χρόνο στη χώρα μας, η ηρωίνη ευθύνεται για το θάνατο 300 περίπου νέων, τη στιγμή που οι θάνατοι από το κάπνισμα ανέρχονται στους 16,5 χιλιάδες.
Η νικοτίνη είναι τόσο εθιστική όσο και η ηρωίνη ή η κοκαΐνη.
Το ποσό των 6 δισεκατομμυρίων δολαρίων ξοδεύεται παγκοσμίως μόνο για μηνύματα που εξυμνούν τον καπνό.
Το 90% του συνόλου των καπνιστών έχει την πρώτη του επαφή με το τσιγάρο πριν τα 19 του χρόνια.
Οι μισοί συστηματικοί καπνιστές χάνουν τη ζωή τους από το κάπνισμα. Το ένα τέταρτο από αυτούς πεθαίνει 15 χρόνια νωρίτερα σε σχέση με μη καπνιστές.
Σε έρευνα που πραγματοποιήθηκε σε 6.206 μαθητές Γυμνασίου και Λυκείου όλης της χώρας επισημάνθηκε ότι τρεις στους δέκα δοκιμάζουν τσιγάρο από την ηλικία των 13 ετών, ενώ περισσότεροι από τους μισούς έφηβους καπνιστές καταναλώνουν πάνω από το μισό πακέτο την ημέρα. Το 65% των μαθητών αρχίζει το κάπνισμα έπειτα από παρότρυνση φίλων ή συμμαθητών, ενώ το 27% δοκιμάζει το τσιγάρο από περιέργεια. Σε αρκετές χώρες, ο μέσος όρος ηλικίας που ξεκινάει κάποιος το κάπνισμα είναι τα 15 έτη. Όταν καπνίζουν και οι 2 γονείς, καπνίζει και το 80% των παιδιών. Όταν καπνίζει ο ένας γονιός, καπνίζει το 50% των παιδιών. Όταν κανείς από τους γονείς δεν καπνίζει, καπνίζει μόνο το 10% των παιδιών. Kαπνίζουμε τις συντάξεις των συνταξιούχων του Δημοσίου ή τον προϋπολογισμό του υπουργείου Eθνικής Aμυνας. Διότι, όπως προκύπτει από έρευνα του IOBE, το 2000 οι Eλληνες ξόδεψαν 3,1 δισ. ευρώ (1,06 τρισ. δρχ.) για να καπνίσουν 32,1 δισ. τσιγάρα. Πολύ απλά αυτό σημαίνει ότι ξόδεψαν για τσιγάρα τον προϋπολογισμό του υπουργείου Aμυνας για το 2002, που ήταν 3,18 δισ. ευρώ, ή κάτι λιγότερο από τις συντάξεις του Δημοσίου που είναι 3,44 δισ. ευρώ. Ή ότι "φούμαραν ακριβώς το ποσό που υπολογίζει να εισπράξει το κράτος από μη φορολογικά έσοδα (3,11 δισ. ευρώ).
Στην Ελλάδα ο βαρύς καπνιστής ξοδεύει περίπου το 40% του επιδόματος ανεργίας ή το 30% του κατώτατου μισθού.
Υπολογίζεται ότι 8.000 έως 26.000 παιδιά αναπτύσσουν άσθμα κάθε χρόνο στις ΗΠΑ λόγω καπνίσματος, (μητέρες που καπνίζουν 10 τσιγάρα ημερησίως).
Κάθε χρόνο καταγράφονται περίπου 3.000 θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα, ανάμεσα σε ανθρώπους που εκτέθηκαν σε περιβάλλον καπνιστών. Στην Αμερική, το παθητικό κάπνισμα υπολογίζεται σαν η τρίτη σημαντικότερη αιτία θανάτου σε παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών. Το κάπνισμα από μόνο του προκαλεί περισσότερους θανάτους απ' ότι το σύνολο των παρακάτω: AIDS, κατάχρηση αλκοόλ, οδικά ατυχήματα, χρήση παράνομων ουσιών, αυτοκτονίες.
Το 42% των ενηλίκων της Ε.Ε. είναι καπνιστές. Υπολογίζεται ότι 1,26 δις άνθρωποι καπνίζουν. Το 2030 το νούμερο θα φτάσει στο 1,6 δις. Το 2030 μόνο το 15% των καπνιστών θα ζει στις ανεπτυγμένες χώρες.
Η Ελλάδα είναι πρώτη στην ημερήσια κατά κεφαλή κατανάλωση τσιγάρων με 7,8 ενώ οι ΗΠΑ είναι στο 5,6. Είναι πρώτη μαζί με τη Βουλγαρία, Πολωνία και Κίνα, όσον αφορά το ποσοστό καπνιστών στις ηλικίες 15-30.
Το 10% των παιδιών της 5ης και 6ης Δημοτικού έχουν εμπειρία καπνίσματος. Η μέση ηλικία έναρξης του καπνίσματος είναι τα 13,9 έτη, 6 μήνες νωρίτερα από τα παιδιά στις ΗΠΑ, με τα αγόρια να πειραματίζονται λίγο νωρίτερα. Ένα πρόσφατο γκάλοπ αποκάλυψε ότι 8 στους 10 αυτοκινητιστές που καπνίζουν προκαλούν ατυχήματα στους επιβάτες του ίδιου του αυτοκινήτου τους